Datos biográficos:Luz Fandiño naceu no barrio de Sar en Santiago de Compostela, no ano 1931. En 1951 morre a súa nai, e quedan súa avoa, súa irmá e ela. No ano seguinte, 1952, reclamada por unhas curmás da súa nai e tías, emigra á Arxentina, onde é explotada miserablemente. No ano 64 chega a París, animada pola súa irmá. Aquí bota 15 anos. Volta para Galiza no 79, para Santiago, onde reside na actualidade.
Dende os seus anos de emigración, Luz escribe. Ten publicados varios contos: Só os nenos e nenas poderán salvar a terra, A Farangulliña de neve, Kaltume, a fadiña da Praia, A carballeira engaiolada, A carrouchiña... e poemarios. Dende o ano 2000 os seus poemas están recollidos por anos, con cadanseu título: Latexos, Utopías, Vivir é vibrar, Indignación e rebeldía, A luz dos vagalumes, Ríos e regos da vida, Semente, Fíos de luz de lúa, Berros, O pracer de envellecer, A liberdade ten ás de vento, Nas azas do vento; dous poemarios en francés, De èpines et de pensées I-II, e tamén un Escolma, que recolle algúns dos seus poemas dos inicios da súa escrita. Formou parte da Asociación Redes Escarlata coa que publicou un libro de poemas Xuro que nunca máis pasarei fame.
Ten colaboracións en varias revistas, xornais e na radio e televisión galegas. Recitou poesías na compostelá Praza de Fonseca co colectivo “Mar de Tinta”, xurdido a consecuencia da catástrofe do Prestige. Hoxe, aos 86 anos, segue escribindo a diario e participando en recitais, charlas e obradoiros por todo o país.
[Mercedes Santiago]
A gravación, análise, edición e subida á web dos vídeos, gravados o 2 de abril de 2018 en Santiago de Compostela, foron posíbeis grazas ao financiamento da Consellería de Cultura e da Deputación Provincial da Coruña.
Da miña infancia a miña
memoria garda ledas
lembranzas creadas
por dúas mulleres rebeldes,
que en tempos de fame e de
medos non se axeonllaron
e souberon espertar
a miña pantasía,
mesmo a risco da súa
propia vida…
Naquela profunda e
longa noite e naquel escuro
pesadelo puxeron luz e cor
de esperanzan nas miñas
ideas….
Brúa o vento e, para tal,
motivos non lle faltan.
Oubea o vento como un
can adoecido e abofé
para iso sóbralle razón.
No seu rouco oubeo trae
o pranto das criaturas
esfameadas, as que o mar
devolve afogadas.
Acaso a dor dunha criatura
belga é máis arrepiante
que a dor dunha criatura árabe?
Acaso o seu sangue ten
diferente cor e as bágoas
teñen menos sal?
A nosa memoria
componse de anacos
da nosa historia,
da nosa vida vivida,
da nosa identidade,
que o noso subconscente
vai gravando.
A memoria é a que lle dá
credibilidade
ás nosas verbas,
quen rexeita a luz
da súa memoria…
nen sequera chega a ser unha
sombra…
O que non ten pasado
non existe e por pura lóxica
non ten futuro.
Luz Fandiño
[-]