A María do Porto sempre a coñecín viúda, viúva, sempre a coñecín inqueda e camiñando áxil dun lado pra outro, unha muller bulebule, traballadora e buscavidas, sempre a coñecín e a recordo de peixeira polas rúas e camiños vendendo de casa en casa cunha paxeta de vimbio na cabeza que abultaba máis ca ela, que era de corpo miúdo, anque espelida como o vento do noroés e que, en paz descanse, que aló vai moitos anos diante de nós. 

María do Porto ás veces ía mercar o peixe a Ferrol, e ía e viña na lancha de Marcelino. Desembarcaba no peirao de Maniños e desde alí facía a venda por parte de Pontedeume, a maioría das veces a pe e viña no tren obreiro ata a estación de Perlío, vendendo por aquela zona de Fene e outras veces ía ao porto de Ares e de Redes e tal, e bueno, andaba por alí vendendo o pescado como podía, como daquela sabedes que en todos os sitios, tanto de Pontedeume viñan as peixeiras aquí a Neda como de Barallobre iba a outros lados e de Ferrol tamén viñan e esas cousas. 

Recordo, parece que a estou oíndo ahora mismo, o que, o pregón que sempre levaba diante, que sempre dicía: Bogas, panchos e libernas, chuleros, ollos moles, quen me compra unhos poucos a tres reás a docena i a cinco pesos o paxe? Saíde que van viviños, saíde que van saltando, que son pescados ao xeito nas aguas das nosas rías. Sempre (incomprensíbel) todos os días. Berraba con voz potente non sei d'onde lle saía. Sempre a mesma cantinela, sempre a mesma letanía, anque levaba outros peixes, sempre pregonaba o mesmo. Anque levara o que levara, sempre co mismo pregón. 

María do Porto era moi falangueira, simpática e comunicativa e dáballes consellos ás mozas para enamorar, para non quedar preñadas e para desempreñar e a aquelas que preñaban, sin querer, tamén lles daba consellos. María do Porto  tamén era manciñeira de medicina natural: ungüentos e cataplasmas, masaxes e calores pa levantar a paletilla e o ánimo. Así dicía, o da paletilla todo o mundo recordará, o ánimo non sei, pero bueno, con plantas de silveiras, con plantas que cosechaba na misma horta dela, que eu ben a recordo onde vivía.

Era muller servicial, alegre e moi retranqueira, e sempre que vendía todo o peixe. Había veces que levaba encargas e ía a tiro fixo e cando acababa antes, cando lle daban propinas ou facía boa venda, mercaba algo para as dúas fillas na casa de Pepucha do Retal, na carretera de Perlío que ben sabedes todos, que conocedes verdá? É así, non topamos nunca ningún. E para ela unha xarriña de tinto ou un chato de aguardente, en dependendo da hora. Alí, ao lado da taberna do Maragoto quen lle poñía un pincho de chourizo ou unha tapa de tortilla, que ela moito agradecía pois desde as cinco da / que erguera e bebera un pouco de leite  cun bocado de pan de millo, tiña fame, moita fame e as tripas reluxían como se dentro estivera un xabarín facéndolle...bueno doe-las tripas un xabarín.

Se me están empañando as gafas e xa case non vexo, pero bueno, escribino eu, ben o recordo, un día que fora vender por Fene e rematara as chancas bebeu un chato de anís na taberna de Eduardo e encamiñou cara a casa pola costa do Trabado, deulle o ventre un retorzón...vou limpar as gafas, sinón non podo, perdonade, perdonade que esta lareira quenta que, que ...

Un día que fora vender por Fene e rematara as chancas bebeu un chato de anís na taberna de Eduardo e encamiñou cara a casa pola costa do Trabado, pola costa do Trabado. Entonces neste momento doulle o ventre un retorzón; fora o anís, fora a fame ou quizás as dúas cousas ceibando unha futulencia, unha ventosidad e un bufo, nunha palabra, un peido. E dixo para si mesma: vaite fóra alivio da miña barriguiña, alivio da miña tripa. 

E así foi aliviando ata chegar ao relanzo do corredoira do pazo, alí onde hoxe está mismo o instituto e (incomprensíbel) onde tras dela escoitou unha voz que lle dicía: para María do Porto! Para xa que te descagas! Co susto case que tropeza cunha pedra do camiño. Botou unha man ao paxe que levaba na cabeza para que non lle caera, mirou para atrás e vendo moi preto dela ao crego de Barallobre exclamou sorprendida: Ostiás, don Antonio! E dende cando vén tras de min, señor? Pois, a dicirche verdade, dende o primeiro alivio. E non te preocupes, nin sintas vergoña que eu tamén veño aliviando dende hai tempo, poida que por simpatía, por envexa, ou porque veño de xantar co cura de Perlío e comimos como curas, como ía ser senón. 

Vou liberando os gases da farta que alí papei. Permites (querida amiga) que te acompañe ata abaixo e poidamos ir a dúo? Díxolle don Antonio Casas, que foi o cura que me bautizou a min. Como no hei permitir, don Antonio, é un verdadeiro pracer! I así, un ao pe doutro, teu peido, meu asubío, cantando (incomprensíbel) marcharon ata a casa rectoral onde os dous se despidiron. Ves pouco á igrexa! Díxolle o crego. Ata outra don Antonio! Que vaia ben María do Porto! I así foi como o contaron i así foi como o escribín.