Carlos Vázquez García (Monterroso, 1957) é diplomado en Filoloxía Española pola USC, licenciado en Filoloxía Hispánica pola UNED e doutor en Lingüística Galega pola USC.
Profesor de lingua galega e literatura no ensino secundario, no curso 1994-95 foi coordinador da experiencia educativa Radio Escolar e no 2001-2002, o responsable da campaña de normalización lingüística "Entre nós, en galego".
Desempeñou o cargo de coordinador territorial dos Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística da provincia de Lugo entre os anos 2007 e 2010. Así mesmo, ten participado como relator en diferentes actividades relacionadas coa lingua galega.
Ademais de ter colaborado en diferentes medios xornalísticos, é autor das seguintes publicacións: Toponimia de Monterroso (2002), Toponimia de Guntín de Pallares (2003), O mosteiro de Ferreira de Pallares (2006) e Toponimia do concello de Lugo (2017).

Voulles dar unhas ideas xerais de, de toponimia referido, sobre todo, ao que é esta comarca, e centreime máis en, no que é o concello de Palas de Rei. E póñólles o que é a toponimia, a xente que estuda os nomes de lugar que hai que distinguirla de antro/ de antroponimia que,e,e estuda os nomes de persoa. Como lles poño máis abaixo, hai que ter en conta que, que hai topónimos que pasan a ser apelidos, temos aí varios, collino todos de alí, repito, desta zona: Cabás, Carballal, Devesa, Outeiro, Penedos e Veiga; e tamén sucede o contrario que despois explicarei que hai antropónimos que pasan a ser topónimos, María José, o teu apelido por exem/, o teu apelido por exemplo. 
(Alí de Carteire, Rubián [incomprensíbel] e Guián) son todos nomes que proceden de antropónimos, nunhos casos e,e,e latinos, noutros casos, e,e,e xermánicos, como lle explicarei máis adiante algúns deles, non?
Na toponimia da Ulloa, como idea xeral, hai que pensar, como o resto da toponimia, que os topónimos máis antigos son aqueles que proceden, como lles digo aí, dos hidrónimos, e referidos ás augas e aos ríos; e os orónimos, os nomes de montes. Por que? Porque os nosos antergos, os nosos antepasados, non había tantos entón nós utilizamos para marcar o terreo, utilizamos marcos, pero eles, como marcaban o terreo? Marcaban o terreo partindo dos ríos, partindo das fontes, partindo de marcos (...) grandes pedras que había, e montes. E póñolles aí, por exemplo, como está, como aparece dividido no suposto, na suposta división da diocese de Lugo en 11 condados no ano 572 (...) ben no ano 572 foi corroborado en Braga, en Portugal; o de Lugo suponse que foi tres anos antes, no ano 569, nun concilio que houbo na época sueva. 
Está recollido este,e,e este texto da Colección Diplomática de Cañizares da catedral de Lugo, no tomo I; eu funlles marcando, aí, os lugares elevados. (Incomprensíbel) O otavo condado, chamado Durriense, e,e,e parte do monte Sumo. O monte Sumo, naquela época, é un monte que hoxe todos coñecemos por outro nome, é o monte Farelo. O monte Farelo naquela época chamábase monte Sumo. E,e,e ben, vai por eses términos entre os condados (Decense) e (Ulliense) hasta o río Ulia, o río Ulla que despois voulle, vou falar un pouco do, do topónimo Ulla, e, por outra parte, sae de Montouto, Montouto é unha aldea de Sirvián en Guntín, e abordea Liñares, e,e,e segue por Mamola, é unha mamoa pequena. E temos o lugar de Mamuelas, no conce/ na parroquia de Carteire. Ben pois é ese, é ese Mamola que aparece aí, Mamuela. Ben (Gutiláns) non sei que é eso, Gudián, tería que dar hoxe (...) Gudianes, máis ou menos. E chega (incomprensíbel). Aparece outro lugar, aparece (Moredo), outra parroquia de, de, de Palas. E,e,e pasa polo castro (Remonde). Vén monte Calvo, todos sabedes onde está o Cal/ o monte Calvo; Castro de Lodoso; Castro de Río de Dúa, posiblemente Novelúa; o castro  Larreiros; o castro de Mar/ Martiniane pon aí, posiblemente fose mazán, despois explicarei esa diferenza entre mazán e mazá. E,e,e vén, non sei se lle soa ese, ese que pode ser (...) Gutilán, ese Gutilán que anda por aí. Sóalles que pode ser? Non? Nada? Pois, é Gudián d'aquí ao lado, Gudián. Ese Gutilán é Gudián. Vai ao monte Porriño qu'está e,e,e ao lado de Leboreira, Leboreira é un lugar d'aquí da parroquia de,e,e de San, San Cibrao (...) de San Cibrao (das ruínas dos Caride) Non? E,e,e aparece aí outro nome que xa e,e,e anotou antes Fernando, (incomprensíbel) da Ulloa. Despois veremos o que é eso; é o río. O río Pambre que decía antes Fernando, é o río, chamábase nesta época Ulloa. E vai directo ata a auga do río Ulla onde acaba. Aí, teñen a tradución e,e,e: Monte Sumio; Farelo; o Deza; Mámoa de Gudiás; as Mamuelas, e volve, xa (incomprensíbel) de Carteire; Villa Covelo; Castro de Tamonde, pasando por monte Calvo; as Cruces qu'están entre Ulloa e (Dorra); talvez o marco, d'aí veña o nome do Marco, un pedrolo que había alí par/ para delimitar eses dous condados, o de, o de Ulloa e (Dora); e chega (incomprensíbel) Castro Lodoso; Castro de Río Lúa, quizás Castro de Novelúa; Castro Lardeiros; Castro de Martiñá, mazá; Gudiá; Baratroi es/ non sei que lugar é ese Baratroi; monte Porriño xunto a Leboreira sobre o Ulloa, marchando, directamente, á auga do Ulla onde finalizar.
E,e,e por que trouxen este condado? Porque rea/ d'acordo con esa división, e,e,e eu supoño qu'este lugar estaría dentro do condado Durriense, mentres que ao mellor e,e,e u,u,n, cen metros máis p'alá, xa pertencería ao con/ ao con/ perdón, si, ao condado da Ulloa. E,e,e hai que pensar que os condados nesta época non eran condados de demarcación civil, eran condados de demarcación relixiosa, relixiosa, e correspondíanse coa división da diocese de Lugo; non eran os condados que xa vemos na Baixa Idade Media, á fronte dos cales había un conde, por exemplo o conde, o condado de Monterroso, non? 
Ben, o mesmo que sucede co lésico común, dígolles aí, a maioría dos topónimos proceden da lingua da que vén o, da lingua da que procede o galego que é a lingua latina; entón teñen unha serie de topónimos de orixe latina: Sancedas, (incomprensíbel), A Graña, A Leboreira, Outeiro, Piñeiro, Reboredo, Ribeira, A Vacariza, Vilar, Vilareda.
Tamén encontramos nomes de lugar de tendencia prerromana, temos aí: Barreiro, (do condado de Barro); Bouza Chás (formado en bouza); ([todos sabemos na aldea o que é unha bouza que se escavaba para, para o cereal]); Cabanas; Camoira, un nome e,e,e que ten unha base hidrónima, posiblemente, un lugar de auga un pouco redondeado; O Porto, unha elevación; Gándara é un lugar chan e,e,e con pouca vexetación; Lamas onde hai e,e,e moita lama ou moito lameiro; Laxe, unha pedra grande; Penas, etcétera, etcétera. Regodeiras, un nome derivado de recu, suponse que é de orixe e,e,e e,e,e prerromana tamén. A veiga, un lugar polo que vai un río. De orixe xermánica temos: A Baiuca, (víase) coma unha caverna; temos (incomprensíbel), aquí en, en Palas, temos (incomprensíbel) tamén en Lugo. E, de orixe árabe son moi poucos porque os árabes botaron moi pouco tempo en Galicia, por tanto, quedounos moi pouco, quedáronnos moi pouco topónimo. Eu púxenlles, aí, desta zona: Aldea de Abaixo, (Barrio) e Batán.
A partir do século VIII e,e,e aparece na documentación da catedral de Lugo, aínda que hai moitos historiadores, bueno moitos, algúns historiadores que negan, que negan, precisamente, que,e,e que os documentos chamados Odorianos, feitos na vida do bispo Oroario sexan e,e,e reais, sexan auténticos. Pero, tendo en conta iso, a partir do VIII, repito, hai moitos topónimos que se basean en posesores. Que (incomprensíbel), que son os posesores? Nome de propietarios. E o que se facía era que,e,e repoboábase a terra, entón cando se repobaba unha terra dábaselle o nome do seu propietario, precedido, normalmente, da palabra vila; escrito villa. Pero, vila na aquela época, equivalía ao que hoxe é unha granxa; o que hoxe sería unha casa de campo. É como se fose casa de campo pois de, de orixe romano: (De Gurdianus, de Martianius, de Potentius, de Rubinius, de Santinus etcétera, etcétera). Neses casos, non se conservou a palabra vila pero si se conservou en Vilamourel, Vila de (Mourillos) ou en Vilaxoán, non?
E xermánicos, a partir do século VI cando chegan os suevos, temos aquí cantidá de topónimos de orixe xermánica, fundamentalmente de orixe sueva ou de orixe visigoda, non? Entón, temos aquí en, en Palas de Rei: Faxilde, Luxilde, Tiulfe, Vilamerelle, Vilacamil, Xende e Ximonde, todos eses son nomes de orixe xer/ xermánica. Cando vostedes atopen u,u,un un nome de lugar, un topónimo terminado en -e, o 95% de posibilidades é que sexa procedente dunha, dun nome de persoa. Vai suceder cos, cos latinos tamén cando terminan en -an ou cando terminan en -a, van ser tamén de orixe e,e,e latina pero dun posuidor. 
Como lles explicarei, a ver se imos aquí (...) Ben (pasaría) o que é o Ulla, voulle esplicar, simplemente, catro topónimos: o Ulla, Antas de Ulla, Ulloa, e xa que estamos en Albá, pois Albá. Entón o Ulla, é o nome, era o nome máis importante da contorna. Como aparece? Pois xa aparece documentado en Pomponio Mela no século primeiro, xa aparece. Na súa orixe, foi un nome feminino, e aínda hoxe cando se fala do río, falamos do río Ulla pero cando falamos, por exemplo, do viño que dicimos? O viño da Ulla, por exemplo. En canto á orixe dúas propostas, é decir, o que está claro é que un nome de orixe prerromana, pero hai dúas propostas. Dúas de dous profesores. Un deles Elixio Rivas, un profesor ourensán que dá clases e,e,e no Colexio Universitario de Lugo, que fala dunha raíz indoeuropea ul- seguido dese sufixo -ia que tamén aparece noutros topónimos de orixe prerromana, noutros nomes de ríos como pode ser Navia, ou como pode ser Limia. E De Río, e De Río Bascuas, De Río Bascuas tamén é outro profesor que estudou no seminario de, de Mondoñedo, é un gran estudoso da hidronimia galega, e tamén fala do mesmo sufixo, do sufixo -ia pero neste caso fala dunha raíz europea, o el- que significaría, facer xirar. E,e,e  Elixio Ríos fala da raíz, da raíz europea ul- que significa auga. E, aí, póñolles, e,e,e pois as primeiras documentacións nas que aparece documentado como Ulia, (Ulia (incomprensíbel) a Ribeira do Ulia) ata o último que teño aí, hai moitos máis, pero eu pareime no ano 999, onde aparece claramente fluvio, río; bueno, unha, unha, unha forma xa un pouco romanceada onde aparece e,e,e río Ulla.
Antas de Ulla, outro topónimo derivado de Ulla pero, no primeiro caso, (incomprensíbel) vén do latín antaio ou ante (incomprensíbel) pero con total seguridade remontaría a unha orixe, tamén, prerromana que significaba fin, linde ou marco. En galego, temos aí, que ten un significado de primei/ primitiva construción pétrea e,e,e xa no III-IV milenio antes de Cristo, estaba formada polo, polo que aquí chamamos dolmen, posiblemente, aquí nesta zona (incomprensíbel) qu'eran pedras chantadas e,e,e de xeito vertical, e unhas grandes lousas, (o que era chá por arriba) onde se soterraban os mortos, non? Nas, na, na época dos, na época coñecida como Megalistimo, de pedra grande. E,e,e ten outros nomes, (a arca doble), e o que facían era que esa cuberta de, perdón, esa construción de pedra, recubríana despois de terra, e é o que vemos nós cando vemos, que vemos xa ese montículo arrodeado, o que lle chaman a mámoa ao ter forma de, forma de alma, de mama, perdón. E,e,e a primeira data, a primeira vez que aparece anta, que eu atopeina no ano 572, é precisamente na división do condado de Pallares, no, do mesmo libro que lle decía antes, da catedral de Lugo, e aí aparece Anta fixa; Anta fixa é a existencia, precisamente, desa construción megalítica, non? Está do lado do castro,o,o que se chama Velsar. Velsar é un lugar que está, que non sei, creo que pertence á parroquia de san Xoán do Campo, en Lugo. E,e,e o segundo xa fala dunha igrexa, da igrexa de Antas, no ano 912, e procede da catedral de Santiago. No ano,o,o 941, (incomprensíbel) fala dunha, dunha estrada, dunha rúa, bueno dunha estrada, mellor dito, a estrada, as estradas eran romanas, e,e,e digamos nós, hoxe, unha pista, e,e,e vai ao lugar que lle chaman Antas, neste caso de Celanova que non ten por que, non ten por que referirse ao Antas de Ulla de aquí, non? E o último xa nos fala, directamente, da parroquia de,e,e San Xoán de Antas, xa, coa súa dedicación relixiosa, século XIII, e procede, precisamente, do mos/ da documentación do mosteiro que temos aquí, que é o,o,o Vilar de Donas. 
É un mapa, é un mapa que,e,e fixen aquí para (cororar) un pouco, dicía antes Fernando. Aquí, temos (...) Non sei por que (...) Perdón. Ui, non sei que pasou! Bueno. (...) É que non me funciona o punteiro, aquí, dentro da (...) Ben, aquí e,e,e aquí abaixo está a Ulloa; aquí arriba, (por algún lado) está Vilar de Ulloa; un pouco máis arriba está San Vicente da Ulloa. Que pasa con estes lugares, onde están situados? (...) Ao lado do río, ao lado do río, ao lado do río Pambre. Que significa iso? Porque eses, o que lles dicíamos antes, este río chamábase antigamente Ulloa. É non é o que din algúns que é Pequeno Ulla, (eles) din que a Ulloa é porque e,e,e o Ulla, aquí, é pequeno. Non, non. Chámase o Ulloa porque había un río que era así, que tiña ese nome, que era Ulloa, para distinguilo, é dicir, era un río máis pequeno co outro río, co río máis grande (incomprensíbel) o río Ulla que era o río grande, e o Ulloa era o río máis pequeno, pero a raíz é a mesma. Procede da (forma latina uriola). Miren, aquí temos a primeira, o primeiro documento que lles ensinaba antes, Super Uriola, encima da Ulloa; e vai, e (a Beira) do Ulloa, e,e,e no ano 747; e temos hoxe a Ulloa, Vilar de Ulloa, San Vicente de Ulloa na ribeira do Pambre.
(...)
Bueno, e,e,e. Ben, a partir do século IX, a partir do século IX pasou designar unha terra (é dicir) a Ulloa deixa de ser un, deixa (...) A Ulloa deixa de ser un río e pasa a designar unha terra, como ha de ser a terra de Monterroso e, aparece aí, na documentación da catedral de Lugo do ano 897, e di: "Na terra de Ulloa, o mosteiro de santo Xurxo". Posiblemente, Santo Xurxo de Augasantas, con bastante seguridade. Con todo, nos anos 900 e 1000, aí volve aparecer claramente o río Uliola, aí (incomprensíbel) perfectamente, cerca do río Ulloa, baixo do monte ou debaixo do monte, ou na parte máis baixa do monte Xaseas. Non sei se existe ese monte por aquí hoxe en día. Eso pertence a un (incomprensíbel) que editaron uns, e,e,e uns autores na Coruña.
Cando atopamos, xa, Pambre, Pambre como lugar, como lugar, non? Atopárono no ano 1009 no,o,o nos tombos do mosteiro de Samos que aparece san Pedro, chamado Pambre; de feito, chámase san Pedro de Pambre hoxe en día. 
E quería rematar con Albá, Albá é o nome dun posesor dunha granxa medieval, chamábase Albanus. Ese Albanus, temos o cantante italiano Albano ((risas)) ese Albanus, ese nome Albanus procede do latín albus que significa branco, de aí vén Vila, Vilalba, vila branca, e a partir da forma adxetivada Vila Albana. Por que? Ben, porque tiñamo/ había dúas formas de marcar posesión, o normal era co xenitivo, ca forma de xenitivo, e a forma de xenitivo de al/ de albana, de albanus, sería albani; entón, de albani vén Albán, pero da forma adxetivada vén Albá. Por iso hai topónimos en (-albán), topónimos en -an, topónimos en -a. Figura en 1240, 1240 e,e,e a freguesía de san Xacobe de Albare, e Santiago de Albá no ano 1392 en Vilar de Donas. E, Albá, en 1498 na catedral de Lugo. Entón, por iso teño aí eses dous exemplos para que vexan, tanto Mazán que pertence ao concello de Monterroso, como Mazá, teñen a orixe no mesmo pos/ posuidor ou posesor, Martianus. Nun caso, era Vila Martiani, a partir do xenitivo, e no outro caso era Vila Martiae, era unha forma de acusativo na que concordaba, digamos o nome, co,o,o co sustantivo vila. 
E,e,e con isto, pois remato. Quero agradecerlle,e,e á Asociación de Escritores en Lingua Galega por terme convidado a este acto a través do Instituto de Estudos da Ulloa, ao cal pertencemos. Darlle as gracias tamén a Arqueixal e, por suposto, a todos vostedes para, por escoitarme.