Centro de Documentación da AELG

Resumo de gramática eonaviega - Paradigmas Morfolóxicos (15)

Frías Conde, Xavier

Pagina nueva 1

15. Tabra de conxugación de verbos regulares

15.1. Paradigma ordinario

I CONXUGACION falar	II CONXUGACION coller	III CONXUGACION partir
INDICATIVO Presente
falo falas fala falamos falades falan	collo colles colle collemos colledes collen	partio, parto partes parte partimos partides parten
Pretérito imperfecto
falaba falabas falaba falábamos falábades falaban	collía collías collía collíamos collíades collían	partía partías partía partíamos partía despartían
Pretérito Perfeito
falei (n) falache falou falamos falastes falaron	collín colliche colleu collemos collestes colleron	partín, partiche partiu partimos partistes partiron
Pretérito pluscuamperfeito ou máis-que-perfeito
falara falaras falara faláramos falárades falaran	collera colleras collera colléramos collérades colleran	partira partiras partira partíramos partírades partiran
futuro
falarei falarás falará falaremos falaredes falarán	collerei collerás collerá colleremos colleredes collerán	partirei partirás partirá partiremos partiredes partirán
condicional
falaría falarías falaría falaríamos falaríades falarían	collería collerías collería colleríamos colleríades collerían	partiría partirías partiría partiríamos partiríades partirían
SUBXUNTIVO OU CONXUNTIVO presente
fale fales fale falemos faledes falen	colla collas colla collamos collades collan	part(i)a part(i)as part(i)a part(i)amos part(i)ades part(ia)n
imperfeito
falase falases falase falásemos falásedes falasen	collese colleses collese collésemos collésedes collesen	partise partises partise partísemos partísedes partisen
IMPERATIVO
fala falade	colle collede	parte partide
FORMAS NOMINAIS infinitivo
falar	coller	partir
xerundio
falando	collendo	partindo
participio
falado	collido	partido
infinitivo conxugado
falar falares falar faláremos falárades falaren	coller colleres coller colléremos colléredes colleren	partir partires partir partíremos partíredes partiren

15.2. Conxugación dun verbo con pronome enclítico

fálolo
fálaslo
fálalo
falámolo
faládelo
fálanno

faleilo ~ faleino
faláchelo
faloulo
falámolo
falástelo
faláronno

15.3. Perífrases

15.3.1. Perífrases temporais

Ir + inf.: vou mercar os bois á Pola.

Estar a + inf. / estar + xer.: estaban a falar hai un cachín

Querer + inf.: parece que quer estear.

Estar para + inf. (ou estar a pique de + inf.): Como estaban anoxados, estiveron para / a pique de berraren.

15.3.2. Perífrases modais, obrigativas e hipotéticas

Haber + inf. ou haber de + inf. ou haber a + inf.: has (a) falar con tou irmao.

Hai que + inf.: hai que se dar présa.

Ter que + inf.: Teis que me mirar as rodas do coche.

Ter de + inf.: Tes de botar esa carta al correo.

Deber + inf.: Deberían chegar máis cedo.

Poder + inf.: Non podo entender o que faen.

Ser a + inf. ou ser quen de + inf.: Non son a abrir esta botella

15.3.3. Perífrases aspectuais imperfectivas

Andar a + inf. ou andar + xer.: Andaban a buscar cogorzos despois de chover.

Levar a + inf. ou levar + xer.: Levan toda a mañá a traballar.

Ir + xer.: Van aprendendo muito ultimamente.

15.3.4. Perífrase aspectuais perfectivas

Acabar de + inf.: Acabo de falar con el.
Estar a pique de + inf.: Estaban a pique de chegar, mais tiveron un accidente
Deixar de + inf.: Deixa de falar con todos os que atopa pola rúa.
Ter + part.: Teño xa rematado todos os exames
Dar + part.: Non dan chegado aínda.
Vir de + inf.: Vimos de comer.

15.4. El infinitivo conxugado

Usos:

Cuando tendo o mesmo subxecto que a oración principal, el infinitivo vai precedido de preposición: Para mercármos o pan imos darnos présa.
Cuando hai muita distancia entre el verbo principal e mais o infinitivo: Prendemos a televisión ás dúas da mañá, cuando todo todos están deitados para graváremos o programa no vídeo.
Cuando a 3º persoa del plural indica a indeterminación del suxeito: É hora de faláremos; A culpa é del xuíz porque non deixou prenderen os ladrois.
En construciois reflexivas e en verbos pronominais: Avisamos aos vicíos para viren ás cinco; Mercámosche un galano para lougo queixáreste de que non che prestaba.
Cuando el infinitivo ten un suxeito expreso distinto del del verbo principal: Víronte al salires de alí.
Cuando se quer expresar o suxeito que é distinto al del verbo principal: Falan para escoitáremolos.