Centro de Documentación da AELG
A sombra da memoria - Acto primeiro
Vázquez Pintor, Xosé
v1xvazquezpintorasombra001.html

Cadro escénico:

Espacio pechado.
Luz intermitente.
Mínimos elementos distractores.
Máscaras de Milo e Nada.
Traballo xestual.

Dramatis Personae:

EL
ELA


ACTO PRIMEIRO

EL

     Estaba encantado con ser o protagonista do espectáculo. Tiña cumprido os vintecinco anos de idade fai a penas un mes, cando aínda non lle comunicaran a nova de que cadraba con todas as características do actor principal de Néveda. Era unha historia de desamor. O personaxe masculino debería enfrontarse coa realidade despois do fracaso. Un pouco a súa biografía dos vinte anos. Semellaba que alguén sabía o seu lance con Sonia. Revivir a paixón, previa ao desencanto, poñíao en forma, xesticulaba talmente o mancado, abrazábase ao infinito e cravaba os ollos no horizonte do ceo, que aquí era de seda azul.
     Tiña as dotes precisas. Cando neno fixera mimo e pantomima. Era un dos tres rapaces que se apuntaran voluntarios entre un colectivo de máis de sesenta no obradoiro de Arte Dramática. O resto eran mulleres. Non importa. Alí coñeceu a Sonia. Os dous eran tímidos. Quedaran en saír algunha vez, de domingo en domingo. Pero todo chegou tan a valmontes que foron adolescentes rotos polo amor. Si, digo ben : eran escravos do instinto, da paixón, dos ciumes. A primeira vez entregáranse coa furia do descubrimento e acharon ese volcán que axiña rebenta e a lava e a cinza inundan os continentes, porque eles eran continentes, non só terra colindante ao acto amoroso. E así medraron en todo ata chegar ao risco de plantaren a cara nos espellos de cadaquén.

- Sonia, asina aquí.

     El amosoulle o peito e púxolle na mau unha navalliña de cachas nacaradas e de folla finísima. Ela, de sutaque, escribiu:

                                                                                                                                                           Quérote, ata morrer

     Non houbo máis sangue que o necesario. Despois do amor, ela sinalou o interior da súa coxa esquerda. El non quixo mancala. ¡ Non ! E foi cando ela gravou, sorríndolle, namentras esculpía en letra gótica e oblícua cara á virilla:
                                                                                                                                                                     Covarde es ti

     Porque aquela tarde dixéranse de todo, rematada a función, cando un desde o público ascendeu ao escenario coa flor vermella na mau, para Sonia. Era ben parecido. E tivo que ser ela quen recibira o agasallo dunha rosa, estaba escrito, ela entre tantas, a que cadraba alí, á súa beira, caéndolle aínda a pel da maquillaxe branca coa forza da suor. E o bico. E a pegada dos labios masculinos nas meixelas. E o sorriso de anxo cara aos ollos de aquel que era un home ben chulo. Por primeira vez sentiu a mau na daga, que apañou coma do aire e baixouna dun golpe seco no ombro. Zas. Descendeu ileso, cos aplausos acendidos, e ela tiña aínda no colo dos dedos a flor vermella, que non compartiu con ninguén ¡ con ninguén !
- Sonia, di a verdade ¿ por que ? ¿ quero saber por que ?
     Agora, no teatro, tiña a representación formal, a complicidade dun público sabichoso, volcado en atencións. Podería escusar a súa morte dun xeito cómico, ridículo, porque xa non está. Si que está. Alguén sabe toda a historia. O azar non pode ser tan afortunado como para que alguén escriba un título e cadren os pasos, actos e lances, de pe a pa. Por eso quero representala eu, facer o monólogo da miña vida, a reválida dun profesional. Só consiste en trocar o nome. Direi Néveda, como quere o autor. Pero sentirei Sonia, como quero eu.
     Tiña consigo a confianza de toda a Compañía. Soñara un papel así desde os seus inicios no teatro. Dúas horas de acción, xesto e palabra, memoria, alma... ¿ Como é posible non romper nesta soedade, cando non estás no mundo dos presentes e só es un cacharro fendón cheo de copias, texto, escusa, contexto, xiria, xenio, aguante, neura, talento...?. Non é posible romper. E cada función é singular, diferente a todas, irrepetíbel. Velaí. Anque Néveda está no marco e tócoa coas maus e bérrolle. Pero non é. Eles non saben con quen estou certamente. E o director pensa que levito, alcanzo a maxia do trance, case o éxtase dos místicos, a marabilla do actor que se confunde no fogo da gorxa e brilla pleno á luz, focos de luz que caen sobre este peito tatuado coa navalliña de cachas nacaradas, gume sen cota, que xa non está ¡ Néveda ! Digo Sonia para dentro e rompo os muros, párteseme a íngua na flexión de bicar terra ( digo chan de acacia con verniz ) e esbaro cabo dela, bícoa e deteño os labios onde a escrita di covarde. ¿ Por que ?
     ¡ Como rebenta o público !. No teatro síntese o alento, a carreira do sangue, o buligar das dedas, a raíz das maus chuchando a roupa, a mancha da butaca, a felpa, que sei eu...todo está aquí. E baixo os catro banzos que me levan á sombra, aos contactos directísimos cos corpos que son meus, vencidos polo actor, que agora si que é deus, o demiurgo, e pode tirar pedras na face, facer que as luces incendien o rostro dos culpabeis e todos saiban quen foi o mercenario que mandou abrir as billas da auga naquela noite de nadal, frío nos ósos, ata encorar a gorxa, que tragou unha balea branca e viñan os barcos, vaporetos tristes e sellados para descargar na lonxa, cos motores agónicos, só o mar empuxa ata a ribeira. E berro Néveda ( ¡ Sonia ! ) e véxoa de par do capitán, noviño de azul, que dirixe a faena de atraque. Aquel, mesmo era aquel da rosa que avanzou tres filas cara adiante e púxoa en ti. ¿ Por que ?
     ¡ Como silencia o público a culpa que demando a toda voz. E agóchase no anónimo !. E dou en coller brazos alzados coma remos que denuncien a falta de lealdade; pero ninguén sabe soster o aire. Son restos de tropa solidaria co silencio. E o silencio é meu, que escollo os corpos enrugados nas butacas, os que non queren saír fóra, berrar comigo no peirao, que veño do mar, coas billas abertas e unha balea de sal dentro do ventre.
     Escollo ao chou unha rapaza dos meus anos, plántoa en pé e derrúbase cando lle digo Néveda ( Sonia ) e minte: non, eu non quero ser a tatuada na virilla co teu nome a punta de navalla. Teño medo. E ensúmese no corredor da cadeira de feltro, toda pés.
     Berro por aquel que está no último depósito dos últimos chegados e dígolle es ti ¡ covarde ! E minte: ¡ non ! Cae todo de xeonllos e xura ¡ eu non fun nin sei quen ten esa navalla mancadora da pel da rapaza, nesa parte de seu, que nunca violei, nunca, nunca violei, xúrocho, actor, créme !
     E creo que non. Que non é certo.

     Falta unha hora para o remate da peza. Seino. Debo estarricar os minutos de forza, crear espacio, dar unha pausa. A luz plena cae sobre min e ábrome á esperanza. Camiño de vagar cara o escenario, que está baleiro de voces. Sinto os pasos. Sento na metade do ceo coma un iogui e respiro todas as almas. Están dentro de min, que desorbito os músculos e os ollos para falar de volta, falar contigo. Só. E nesto pásome. ¿ Que fixen, que ?.
     Escoito o mar, o son do mar de Capetón, brincando na desora contra a pel nobre do barco, sen oril. Maldigo a luz, que me rebaixan de a pouco, tal está no texto e no guión dos técnicos. Corro cheo de gracia coas palabras que pronuncian o meu éxito contigo, valente contra a causa de te reter a punta de navalla, medos fóra e corazón aberto de por vida cara á min. Escribo a folla última ao son do pentagrama : unha música morniña que se vai luindo coa miña voz de armado loitador de escena. Finxo a morte prematura, o descalabro que me leva á fin : o penúltimo silencio para ver a máscara da traxedia. E todo dorme, ronca enteiro o patio coas mínimas butacas que aínda quedan. Caen os deuses. Non é certo nin posible tanta deserción. ¡ Que importa a derrota, a miña morte !. ¡ Luces !.

     - ¡ Viva o teatro ! - grita un vello, só.