|
1-
A véspera
Deste
xeito tamén nosoutros andaremos, mirando alto, como
si houbera sobre as nosas cabezas monstros sentinelas. Ó
longo das primeiras xornadas os peóns semellan invisibles,
xusto ata asegurármonos de que os cúmios son
inmóbiles, soamente daquela inclinarémola mirada,
para que a mutante terra nos cambie para sempre. Porque nos
decatamos de que ocorre algo moi especial, algo que ata agora
enteiramente descoñeciamos.
2-
As fendas do imperio
Despois
de respostar un ridículo cuestionario, apercibimos
que entrar nos Estados Unidos ven sendo sinxelo de abondo,
sobre todo, si eres europeo e blanco. Pasamos con éxito
o rexistro dos armarios-policía; non levamos alcohol,
nin fumamos, nin inserimos drogas. O obxecto da nosa viaxe
tampouco inclúe a posibilidade de atentar contra o
presidente, e non pertencemos a ningún partido da ultradereita
e antisemita. Un dos axentes da teleserie asina un permiso
de oitenta días no pasaporte, e cun amplo sorriso nos
desexa unha boa estadía. Pregúntannos con insistencia
si somos familia. Reparamos na importancia do saúdo
ó descubrir o rostro do derradeiro encargado. O inglés
falado aquí non é o que aprendimos nas academias
de verán. Acábanos de sobrepasar un grupo de
xaponeses. Ollámonos uns ós outros, desatendendo
por un intre o interrogatorio. Hai unhas horas, no avión,
era o grupo máis arredado do mundo e, agora, vémonos
fronte a fronte. Probablemente, non volveremos coincidir.
Xamais.
3-
A forza dos lugares míticos
Abandonamos
a pracenteira atmósfera artificial en canto se abren
as portas de cristal. O pulmón dunha noite tropical
córtanolo aire. O ambiente faise abafante a medida
que se evapora a choiva. Suxeitos de tódalas razas
mesturan ó noso arredor os seus idiomas e inventan
novos dialectos. Cando teñamos aprendido cómo
formar parte desta loucura maravillosa, só seremos
un par de espacios máis nun lugar alleo, por moito
que sexamos uns acabados de chegar. Xa queda moi lonxe todo
o que deixamos atrás, derradeira oportunidade para
reinventarnos antes de cumprir un sono da infancia. A penas
sentímolos bordos e os resóns da cidade, e sentimos
xa o lume pausado que encende o doce desexo do regreso. Mercamos
dous bonos de viaxe para unha semana, e alonxámonos
do aeroporto en metro. Mírote coa curiosidade dun recén
chegado. “Stolen from Africa”, leo no
teu brazo espido. Estás calada como o resto, ca mirada
perdida no infinito, ata que reparas en mín. O contraste
entre o sopor exterior e o aire frío do vagón
é incrible. Non semella moi normal tanta humidade nunha
noite de xullo, pero ninguén aparenta estrañarse,
o silencio é colectivo. Érgueste e pasas por
diante buscando outro asento, a miña curiosidade anoxoute.
Decidiches non ser outro cadro para turistas. A xente, aquí,
é tan alta.
4-
Non é unha cidade doada
Chegamos
ó corazón de Hárlem entrada a noite.
Empurrámola equipaxe cansos pola calor, inaturable
e sucia. O asfalto derrítese e engule as nosas pegadas.
Non voltará ser chan firme ata outono. Tódolos
guieiros turístico recomendan non entrar na rúa
110, é potencialmente perigosa. O noso hotel, un pequeno
hotel recén inagurado gracias a solidariedade dos seus
veciños, atópase na rúa 125. A humidade
caribeña torna po húmido. Tódalas paredes
están recargadas de graffitis, grupos de xóvenes
negros escoitan rap diante dos soportales, bailan enriba da
beirarrúa, as rúas son o paradigma da cultura
hip-hop. Hai coches que patrullan o barrio á espera
de bandas inimigas. Lembro cando fixen a reserva do hotel
en Bilbao. Só podo decir que había moitas razóns
para que fora tan barato. Un pequeno rato fai ás veces
veces de recepcionista, corre ós nosos pes cando abrimos
a porta da habitación, o dormitorio máis minúsculo
e tórrido do mundo. Alugamos un par de toallas, e reclamamos
ó responsable do hotel que habería que trocar
a lámpada, un risoño e xoven marroquí
que nos trabuca con franceses, e que saiu do país vai
ti a saber con que esperanza e huindo de que. As duchas repártense
no outro extremo do piso, e cando me sitúo debaixo
da canavela penso que este debe selo único hotel do
mundo que carece de auga fría, ou ¿será
que estamos nunha sauna pública? No piso de arriba
están os armarios, só funcionan con moedas.
5-
Na avenida que nos leva ó océano
Apoiados
na varanda dunha escaleira contra incendios electrificada
polo augacento sol diurno, outeámola cidade. Dende
o terceiro piso no que nos atopamos podemos velas luces dos
edificios máis altos que insisten en nos agardar. Xa
sabiamos antes de vir aquí que son presuntuosos de
máis para que eles nos visiten a nós. Decidimos
retrasala cita ó amencer. Cústanos durmir, e
facémolas primeiras fotos que despintará a noite.
A habitación recolleu todo o bochorno do día,
e agora o libera lentamente. Tres horas de sono, e o condenado
jet lag espértanos ca primeira luz do día.
Ás cinco da mañá xa estamos baixando
a 3ª Avenida, na busca do océano que se oculta
detrás dos rañaceos. Parecemos invisibles no
Harlem, ainda que sexamos dos poucos brancos que se ven por
aquí; todo o mundo semella moi atarefado. A medida
que sumamos a conta atrás das rúas que numeran
a terceira avenida, os edificios antóxanse cada vez
máis altos, cen metros, douscentos, trescentos,…
Sómolos únicos que camiñan mirando ó
ceo. Unha parella de policías corre co almorzó
na man cara o coche patrulla, hai nenos que xogan co chorro
dunha canavela rota, xóvenes negros de corpos atléticos
rétanse ó baloncesto en canchas engaioladas,
deceas de taxis amarelos percorren a interminable avenida.
É como formar parte dunha desas películas que
podemos ver a cotío. Tódolos parques de bombeiros
teñen a florida fotografía do seu heroe local.
Esta é unha nación construida por heroes, e
a xente o ten aprendido dende a máis tenra infancia.
6-
Pola pasta
Avenida
abaixo, o pescozo tórcese de xeito impensable na busca
dos lindeiros da cidade. A medida que nos achegamos ó
mar, entendemos que a estreita illa non é máis
que un cimento. Axiña, observarémola variedade
móvil da parte inferior, cando os avións que
debuxan un ceo moi baixo deixen de pasar por aquí.
Sinto os vosos xestos cotiás como si eu xa fora parte
de vosoutros. Non vos custará recoñecerme, porque
son o único que non se da presa entre a lixeira multitude,
ainda que ninguén repare en min. Non teño nada
que vos reprochar, cheguei co propósito de buscar anonimato,
e co medo de espertar sabendo que a liberdade é estar
só. As únicas persoas que permanecen estáticas
son os oficinistas que tiveron que deixalo despacho para poder
fumar nas entradas dos rañaceos. Gustaríame
preguntarlles si teñen que fichar por cada pito que
fuman, á fin e ó cabo, esta é unha cidade
na que todo ten o valor do diñeiro, a comida, a bebida,
as palabras dos camareiros, o armario roupeiro, veña
lume todos detrás do omnipotente dólar…
Os camareiros son os únicos que queren falar con nós.
As rúas están atouradas de xente, as bocas do
metro expulsan centos de persoas cada cinco minutos, pero
é raro ver que alguén pare para falar, non sendo
polo teléfono móvil. Resulta unha cidade silandeira,
semella que todos se entregan ós seus faceres en corpo
e alma, porque exceptuando o diñeiro, o segundo máis
sagrado é o traballo. Pode ser doado, simple ou aburrido
pero é o máis importante que ten cada un, porque
sempre haberá outro que virá disposto para facelo
mellor ca ti. O traballo é o único xeito de
supervivencia nesta xungla caníbal. Polo que vexo,
todo se fai aquí sin detelo paso, escoitar música,
almorzar, ler, deterse sería considerado delicto, ou
ben, o antollo dun turista que abraiado mira os rañaceos.
7-
Os nosos amigos os camareiros
Escríbolle
unha carta a un amigo sin poñer demasiada atención
nun reality show que botan na televisión.
O camareiro pregúntame si é para a miña
moza. Respóndolle cun sorriso. Aquí, os únicos
que nos dirixen a palabra son os camareiros, xente entrañable
que nos fala como si o fixeran cun amigo íntimo, non
sei si é por curiosidade ou por gañarse unha
propina. Sexa polo que sexa, resulta moi agradable falar con
alguén nunha cidade chea de silencios. Axiña
advertiremos que os xóvenes que vemos correr na rúa
achéganse ata aquí para cumprir ca súa
xornada de doce horas, e logo, o único que queren é
regresar á casa para estaren cas súas familias.
Afora hai turistas coma nós, co paso lento, buscando
algún punto no mapa, co xesto característico
dos recén chegados. Nas súas roupas podemos
ler que aman a cidade. Hai neoyorquinos que nacen e morren
na súa propia cidade, pero tamén hai quen acaba
de chegar e non tarda en sentirse neoyorquino para sempre.
Sírvenos dous capuchinos ó tempo que pregunta
de onde somos cando escoita o noso pobre vocabulario. É
o primeiro camareiro da viaxe que non sabe español.
Como xa nos dixeran os seus compañeiros días
atrás, este non tardará en visitar Europa. Sin
decatarnos, os rostros das fotografías ó redor
do café máis caro do mundo nos observan. Será
irrepetible, decimos ca mirada, ainda que as persoas amadas
non estén con nosoutros. Quizais foi a dor quen non
ensinou a vencelo, ou, é que alguén de nosoutros
sabe moi ben que o que deixamos tan lonxe aínda nos
agarda. A distancia no puido borralo que somos, e gustaríame
poder decir que me aleda que fora dese xeito.
8-
Os rañaceos
Sabemos
que intentar suliñala grandiosidade deste lugar a través
das nosas fotografías é imposible. Cómo
reflexar nunha imaxe feble todo este cemento. Os rañaceos
róubannola luz do mediodía, conseguen que esquezamos
que preto existe un océano de milleiros de kilómetros,
e nos ofrecen o brusco achego de quen se sabe dono e señor
de todo. Son o mellor reflexo da prepotencia e poderío
deste país, poucas veces como aquí nos sentimos
tan diminutos. O mundo adminístrase xusto dende este
barrio, e é algo que millóns de persoas como
nos non poderán cambiar. Contentámonos con poder
facer unhas fotografías que amosen o corazón
da besta. Ó caela noite os rañaceos quédanse
en silencio. Pronto permanecerán valeiros ata o día
seguinte. A escuridade só admitirá as luces
que xamáis se apagan, que nos ensinan ata onde poden
chegalos auténticos habitantes da cidade, que nos recordan
quen son. Aquí o ser humano non é máis
ca un supervivinte, e os rañaceos saben que se eternizarán
cando xa non estemos. Para alguén coma nosoutros só
é un lugar de paso, porque os que camiñan á
nosa beira hai tempo que deixaron de miralo ceo. Chega a noite,
precipitámonos contra ela, a fermosa agonía
do día pinta de cor ouro o océano e o cristal
dos edificios. Esta mañá, visitamos un dos máis
altos para velas liñas amarelas e os puntos negros
que quedan abaixo, movéndose en paralelo, lixeiramente,
pero non hai nada dese xigantesco gorila que agatuña
polos miradoiros. Hoxe, os milleiros e milleiros de vixías
que protexen a cidade non tardarían nin dous segundos
en abatilo.
9-
A cultura do medo
As paredes
do Central Station están vixiadas por rostros. Desaparecidos
demáis entre os escombros. Ningén se atreve
a retiralos, como si facelo fose recoñecer que morreron.
Aquí o silencio é abouxador. As persoas nin
se miran unhas a outras, como si estivera prohibido buscala
solidariedade nas miradas, ou, como si temeran atopar algún
recordo nos ollos dos semellantes. Hai bandeiras por todas
partes, nos autos, nas tendas da xeración máis
xoven de inmigrantes, nas mans dos nenos,… Xa non é
a New York do século XX, senón o berce asaltado
polo patriotismo. As fins de semana encherase de turistas
norteamericanos. Todos ca bandeira na man, e nos gorros e
nas camisetas a imaxe do único espacio baleiro do rañaceos
da illa que van visitar. Novos tempos. E ca cidade ferida
como escusa, na outra beira do mundo, no nome da corroída
palabra Liberdade, xa nacen as nuevas víctimas. Dubido
que as fotografías amosen os seus rostros, non haberá
pranto, como cando tiven que escoitar a un cliente da tenda
dos meus pais, non é conforto pero os mortos non eran
máis que pobres. Cruzámola ponte cara Brooklyn.
So dos nosos pes pasan veloces os coches que rematarán
formando o embotellamento de entrada. E máis abaixo,
o océano, e a súa incesante pelexa contra a
ría, e enriba de nós o ceo máis despexado
que xamáis tiñamos visto, traspasado polo sol,
claro e doente. Ciclistas e corredores pasan suando á
nosa beira baixo un silencio tan abafante e húmido
como este verán. O deporte é outra obsesión.
No medio da ponte un círculo de xóvenes bebe
el alcol dunha botella envolta nunha bolsa de papel. As gargalladas
que escoitamos falan do baldeiro das súas vidas. Os
militares non baixan a garda diante de calquera inimigo invisible.
Xóvenes morenos de mirada desafiante escudriñáronos
de arriba abaixo desexando ver en nós os riscos e características
dos terroristas, baixo a presencia dos helicópteros.
Ninguén lles fai moito caso, están aquí
tódolos días, agardando non se sabe que ameaza.
As autoridades educaron ós cidadáns na cultura
do medo, é mellor deixar de ser ceibes que morrer,
din fachendosos repetindo o que escoitan tódalas noites
pola televisión, como fan os bos alumnos co discurso
dos seus maestros…
10-
Utopía
Buscamos
un pouco de aire acondicionado nunha cafetería co nome
Esperanto. Ó pouco de sentarmos xunto unha gran ventá
achegóusenos unha airosa moza para coller nota. Pedimos
cervexa, e contestounos que non se serve alcol, abraiada,
aínda así os pitos dos clientes que vixiaron
a nosa entrada indican que sí está permitido
fumar. Onde se serve alcol non se pode fumar, nembargantes,
onde se permite fumar o alcol está prohibido. Coñezo
a moita xente que lle disgustaría esta cidade. Os pitos
rulan de man en man baixo un aire de clandestinidade, como
si se tentase infrinxir algunha norma, como un fato de nenos
fumando por primeira vez. Fíxome no neón que
pende no centro da ventá, “Esperanto”,
o idioma da patria coñecida como Utopía. A cidade
da utopía está hoxe chea de bandeiras, agardando
que as leve un vento novo. As palabras do poeta que non lle
quixo cantar á cidade máis loada imbuen este
recuncho que fixemos único e propio. A memoria énchese
de xuventude e amores prohibidos. Aínda que a razón
da viaxe era escapar do que somos, e aínda estando
como estamos sós, nos atopamos máis preto que
nunca do fogar. Son os mesmos versos da nosa primeira viaxe.
Unha mirada nada máis abondou para suplantar tódalas
palabras. O silencio é máis doado. Na ventá,
a cidade é unha ameaza.
|
|
