|
Le o seguinte texto. Ao rematares preme
aquí
(se tés presa por chegar)
ou aquí (se tes máis calma) Agora cabía ben eiqui a impresión que me deixaron os emigrantes galegos que eu tratei. Conservo na miña man dereita o estruchamento de milleiros de mans galegas, endurecidas pol-o traballo e moitas amolecidas pol-a folganza miserable. Vin o trunfo e a derrota de moitos galegos; pero endexamáis ollei a súa felicidade. A miña man douse aos fogoneiros, peóns, taberneiros, obreiros e lava-platos de Nova York; aos mariñeiros de Filadelfia e de Boston; aos obreiros de Chicago, de Detroit e de Lackawanna; aos mineiros do West Virginia; aos artesáns e camareiros de San Francisco; aos tabaqueiros, empregados e demais traballadores da Habana; aos cafetaleiros de Guantánamo e Mayarí; aos carboeiros e comerciantes de Morón i Esmeralda; en fin, aos galegos que viven, traballan ou folgan en todol-os lugares de Cuba e nos centros fabriles de Norte América. Creo que vin a todos e que apreixei as súas mans. Podía, pois, formular unha sentenza, basada en boas razóns; pero resérvome para cando coñeza aos galegos da Arxentina e do Uruguay, pois a emigración galega constitúe unha parte do noso problema económico-social, cicáis o máis acedo, e non sería cordo que nos limitáramos a cantar ou chorar como poetas xudeus, porque ainda temos territorio e azos para buscarmos a felicidade nos eidos nativos. O grave problema da emigración seméllame hoxe un sarillo de moitos fios, e non seria de bó xuicio encetar o que estou a punto de coñecer enteiramente; mais é ben decir xa que a nosa emigración paréceme o erro máis terrible que cometeu Galiza, si é que se trata d-un movimento conscente e non d-un impulso involuntario e fatal. E ogallá que dispóis nos sexa dado disculpar aos proprios emigrados, que, apesares do seu fracaso, turran por outros emigrantes, falando de prosperidades que nunca cataron. Este tema pode encher un libro. (Sempre en Galiza, páx. 249-250)
|