O peregrino errante que cansou ó demo -
[Fragmento. Escena 4]
Lama, Xavier
v2xavierlamaoperegrinoerrantequecansouodemo.html
(Brincadeira de frades nun convento da Rota de Santiago ó cae-la
noite. É casa relixiosa de longa tradición onde a disciplina propia do
monacato se leva con transgresor relaxamento. Calabréanse os murmurios
dos frades envoltos en balandráns co rexoubante riso dalgún deles que
acaba de escoitar un conto licencioso ou unha gracia pouco ortodoxa. O
feble respecto ás normas débese a que o prior quedou cego por mor
dunhas febres collidas en África durante unha estadía alí como
misioneiro. Ademais, vai camiño dunha xordeira implacable e hai días
nos que sofre profundos desvaríos mentais, ata o punto de chegar a
pensar que segue en terras africanas. Case tódolos frades teñen
fasquía de calaceiróns cos hábitos pragados de mendos e as chiolas
sementadas de furados. Un fato deles permanece sentado nun bancal
corrido; outros mantéñense de pé. Hainos que botan grolos dunha
botella que contén algún licor chirlomirleiro. Patexan no chan con
carraxe rebinxeira para escorrenta-lo frío encistado nos espacios
abertos do convento e nas lousas que empedran o piso.)
|
| (Frade vello, gulicheiro e
vividor, pero de gran bondade. Dirixíndose ós compañeiros que chuchan
na botella.) Deixade algún grolo, que mollades da beberaxe como se
fose auga dun manancial sen dono. |
| (Limpa os fociños despois
de darlle ó frasco.) Vostede o que quere é coller unha zalapica
para soñar cunha galana que lle aloumiñe os calcañares e o faga o rei
deste mundo. |
| (Coa botella na man.)
Aquí, frei Papuzo é dos que beberiscan ata zoupetear coa bebedela,
pero lévalle envexa que os demais proben os goces do paraíso. |
| Eso, frei Papuzo, cale que
vostede ten mala mexada cando a empina. |
| Os novos gastades lingua de
donicela. Férvenvo-las fazulas coa maldade e co que zumegades do
frasco. Eu bebo o licor como menciña, para desentullar estes ósos de
tolleito. |
| Pois ha sandar ben axiña,
que toma menciña como outros papan no caldo, a cazolos de medio neto. |
| (Ten agora a botella no
seu poder e fala antes de botarlle unha viaxe.) Esta menciña só
cura males superiores: os do corazón e os do espírito. |
| ¿Qué saberedes vós do
espírito, almas de seixo? Nacestes para cavar na horta e sementar malos
exemplos. |
| (Rexoubón.) ¡Mirade
para aí cos destemperos do Visionario! El é dos que enfía cara ás
estrelas e ten trato de favor coas alturas. Nós, pola contra, só
andamos en tratos cos cadullos da horta. |
| Non hai que fozar no rego de
frei Elías porque vista os hábitos con respecto á fe e temor de Deus.
Os que lle chamades Visionario sóde-los que tedes visións tódalas
noites mentres queda licor na adega. |
| ¡Moita xente virou asisada
de súpeto entre estas catro paredes! Eso si que é un milagre. |
| Un milagre, e non dos
pequenos. Esto semella unha sementeira de iluminados. |
| (Frade de idade provecta e
aspecto venerable. A súa palabra ten a resonancia do fondamente
sentido.) Pois habedes saber que non tódolos que estamos aquí
somos fuxidos da fame, ou da xustiza, ou dalgún amor contrariado.
Aínda os hai que acougamos entre estes muros xeados porque temos fe.
Vós sodes bestas encortizadas, mazás podres que envician os bos
froitos. |
| Cos debidos respectos, frei
Bieito, vostede é vello e ten o ceo gañado. Nós non andamos co
propósito de roubarlle ou minguarlle as gracias celestiais. Pero pense
que somos moito máis novos e aínda contamos con tempo dabondo para
facer méritos. |
| Eso, frei Morcego, é mofa de
chuzo envelenado. Aldraxe á lei de Deus. |
| Téde-la desvergoña dos
pecadores que obran a mala conciencia. |
| ¿Chamádeslle pecado a
gorentar esta auga férveda que entoa o corpo atravesado pola friaxe? |
| Esa auga férveda e a chave
que abre a porta da imaxinación entoldada de tresvaríos e sombras e
pezoñas. |
| O peor é que franquea as
rilleiras da impunidade. |
| Permítaseme dicir que
esaxeráde-los termos dos beneficios e dos perigos da bebida, sen
querervos faltar ó respecto. |
| Eu sinto ter que estar cos
máis novos. Beber é cousa de homes, e nós, por vestir hábitos, non
somos maricallos nin monifates coa gorxa atorada. |
| (Chega o prior apoiado
sobre as costas de dous novicios. Unha cinta de tea negra tápalle os
ollos, asolagados por un manantio de escuma proideira. Ten o aspecto dun
sinistro aparecido, dun ser zoupeado pola vida ata deixalo convertido
nun fargallo que agarda pola morte entre a resignación e a tortura.
Cando se lle vai a cabeza, como sucede a miúdo, pensa que é misioneiro
en África e rememora os tempos da súa xuventude. Por veces teima que o
perseguen os cortadores de cabezas, ou que o come a malaria, ou mesmo
que os nativos preparan vinganzas rituais co fin de enmeigalo e frea-lo
avance da cruz cristiá. A súa entrada en escena impón o silencio
entre os reunidos). |
| (Vén rifando cos novicios.)
¡Deixádeme, cobras pitoñentas! Vós sodes bestas con pel de tizón e
guedellas crechas, fillos dun meco rinchón que non atende á razón do
arrepentimento nin da piedade. Deixade acougar a este pobre fillo de
Deus crebado polo sufrimento... ¿Onde estou? ¿Que engano me tedes
preparado? |
| Somos nós, humildes servos
desta congregación, padre abade. |
| Cada día está máis xordo.
Nin oe, nin ve. Difícil proba para a fe esta á que está sometido,
enchoupado de malos sosegos. |
| Sodes xente desalmada.
¿Queredes atarme e someterme a suplicio mentres petades no tamboril?
Pois non habedes desalentarme, cans de ollos arreguizantes. |
| O pobre ten os miolos
desatados. Cada vez represéntanselle máis a miúdo na cabeza os tempos
nos que estivo de misioneiro nas terras de África. Aínda pensa que o
manteñen privado da liberdade uns herexes de coiro negro e que lle
queren talla-la caluga para facer unha esmorga ritual. |
| Non comprendo como pode
tardar tanto a autorización do Xeral da orde para elixir un novo abade.
Este é un santo que perdeu a razón de tantos afogos e desazos con que
o probou a vida. Un auténtico santo, aínda que non pareza tal, pero
este mosteiro necesita un novo guieiro. |
| (Segue coa súa teima.)
Por máis que me deixedes en coiros diante destas feras desapracibles
que brúan co cheiro do sangue, non hei baixa-la testa. Arrepentídevos,
estercóns que anubáde-la luz do día... |
| Ó mellor víñalle ben un
grolo deste bebedizo. (Levanta na man a botella de licor.) As
faíscas do alcol podíanlle entoa-las ideas. |
| (Ó Paspallás.) Sodes
un lerchán que non ten arranxo, frei Paspallás. |
| ¿De que bebedizo falan?
¿Serán apócemas que meten o demo no corpo, meigallos que entran dentro
dun para escacha-la enteireza da alma? Teño arrepíos desas maxias
escuras coma a pel destes homes, esborranchada polos tizóns do inferno. |
| (Discretamente.) ¿Quen
dixo que o abade non oe ben? |
| Ten a orella máis afinada
có órgano do mosteiro. |
| (Diríxese ó abade.)
¿De que bebedizo fala, padre? |
| (Sen se decatar.) Han
agardar a que saia a lúa para rebrincar ó xeito dos saltóns e ouvear
coma cadelas parideiras. Teñen no corpo a semente da rexouba e do
vicio, o celme do mal. |
| (Solemne.) ¡Abofé
que a ten collida cos de natural escuro! Cumpría que frei Luminoso fose
pola gaita de fol e lle muxise os sons da nosa terra para botarlle da
cabeza esa idea de que somos africanos amigos do tantán. |
| Eu, facer fago o que lle
pareza. |
| Para min teño que non é
mala a idea de frei Papuzo. |
| Eu penso igual. Puidese ser
que a música da gaita lle puxese a proa na testa e volvese de contado
á terra nai. |
| Vós, con tal de que haxa
troula, o mesmo dá arre que xo. En cabeza arrequentada só se escoita a
música que dicta o desatino. Máis desasisado có tolo está o que
pense cousa contraria. |
| Por probar nada se perde. |
| (Encadea coa frase de frei
Papuzo para sorpresa de todos.) Non se perde quen non ofende a lei
sagrada. E vós, castróns que só respectáde-las cóxegas do desexo,
as fozadas do instinto, non habedes lograr que rebrincos e badaladas de
tamborileiros embacen o diamante da miña fe. Vós nunca me habedes dobregar, porque o meu paraíso, o do eterno descanso, está na outra
vida. |
| ¡Que teima co paraíso e
coas terras de lonxe! |
| Certamente, é desvarío ben
porfiado. |
| A paciencia é das mellores
compañas da virtude. Paciencia, moita paciencia é a que nos esixe esta
proba das Alturas. |
| ¿Queres que a paciencia
resolva esta sede de aventura, estas brincadeiras en tribos de terras
heréticas que cocen na imaxinación do abade? |
| (Oénse petadas nun
postigo que soan secas e desacougantes desde o interior do mosteiro.
Logo escóitase o renxer dunha porta. Os frades van apagando o rumor das
súas voces e quedan ó asexo.) |
| ¿Quen poderá ser co día
cumprido e a noite pecha? |
| Malas comenencias caen a
estas horas. |
| Silencio, que non se oe nada. |
| (De alí a un chisco entra
un frade, que aínda é rapazolo, con referencias do visitante
nocturno.) |
| Está á porta un peregrino
que di que vai cara a Santiago para axeonllarse diante do Apóstolo. A
face tena tapada por un carapucho ancho e na súa voz resoa a canseira.
Solicita pousada. |
| Aínda quedan xentes que fan
a rota do Apóstolo. Tempos han vir nos que renaza a fe como antano,
cando Compostela competía con Terra Santa nas preferencias dos bos
cristiáns. Daquela, ducias de peregrinos pasaban tódolos días por
diante deste mosteiro. Moitos tiñan aquí pousada e mantenta... |
| (Inquedo.) Co permiso
de frei Elías, ¿que lle digo?. |
| Dille que aquí hai berce
lene e pan se llo demanda a fame. Aínda que a fartura e a abastanza non
sexa moita nesta casa sagrada, un servo do Señor Santiago ha contar
sempre coa nosa hospitalidade. |
| (O frade porteiro fai
ademán de saír a présa coa nova.) |
| ¡Agardade! Dicídelle tamén
que se chega ata a catedral de Santiago e se axeonlla ós pés do
Apóstolo non se esqueza de pedirlle que lle restitúa o xuízo ó noso
abade. Refírelle que perdeu o siso e que lle reverdecen na memoria os
tempos que pasou nas misións en África. |
| Entrégalle tamén esta
augardente para que purgue os fríos do camiño. |
(O frade porteiro sae da
escena. Escuro).
|
