"Por un camiño novo e limpo vou a ti dende lonxe”...
(Fala o poeta con Galiza n o limiar do seu soño de retorno, corporizado axiña –ao longo dos demáis poemas- en imaxes vivas, densas como a verdade mesma; e en estouros de xuizo soerguente como si xa estívese alá).
Sin declamalo a cada estrofa, sin máis arengas que as que xurden do peito, a poesía que canta ao paso d´istes versos lanzales, é, no máis aberto e xeneroso sentido d´istas verbas, non sempre ben casadas, poesía militante. Sería quizáis desdibuxar o seu intento i-o seu hourizonte pregoala, sin máis, como poesía civil; pois éo, sí, pero segredamente aconsellada opr fontes e paxaros, soedosas penedías, árbores vellos que non miten... –e tamén por anceios e lembranzas (fondas angurias e doentes amores dende lonxe) que, co seu aceso trascender, fan eiquí o sagro oficio da espaciosa luz tras das figuraciós e letras dos vitraes.
Dende unha veira acolledora e quizáis amada, mais na que non acouga porque turra d´él a onda dos orixes, Neira Vilas endereita a proa d´iste navío feito de palabras viaxeiras cara á Galiza infinda dos seus fundamentos –terra, esprito, destino-, que ven a ser como dicir dos seus amores e saudades frolecendo en arelas, espranzas, deberes e rumbros. Talvez escomenzóu matinando un mensaxe, dirixido a Galiza como quen manda unha carta á nai; mais, velaí, o mensaxe viróuselle viaxe. Posto en futuro, certamente, pero coas evidenzas i-o bulto do que xa está semdp vivido. En mudando algúns tempos de verbos, o proiecto faríase historia. E reparade agora que, sin eses troques, a "historia" é ainda máis tesante, de tempo máis enteiro e vivo. Talmente como si xa pasara ou asistisemos a ela, pero indo cara a ela. ¿Cousas da poesía? Sí, certamente; e da lembranza creadora, alma -mentras a teña-- da historia verdadeira.
"Levo nuha estrela -di o poeta á súa Terra- o mensaxe dos teus fillos desterrados". E deseguida tece ise mensaxe con fíos do seis propio degorar, da súa vida -alá na veiga natal e logo pol-o mundo- e do seu desvivirse. Pra falar de todos fala de sí coa fraterna inxeleza de quen, denantes de ningún debate, sinte aos demáis en si. "Auga somos do mesmo río, muxicas da mesma fogueira, cadullos do mesmo chan". Podería dicir (i-é a fin de contas o que ven dicindo): Eu son auga do mesmo río que vos...
Nistes versos o tempo é romeiro. Ouvídeos agora. Ou nrillor ainda: botade a andar co-iles, pois son versos que andan, que van de camiño.
E porque Neira Vilas non-o declara, pois talvez non-o sepa e si o soubera calaríao recatadamente, direivos eu que o seu limpo ollar i-os seus pasos leviáns e decididos ao traverso da noite ou da matinada son, por misterioso herdo, os de Amadís. ¡Voltas dos ceos e do sangre! Como non estou forte en heráldica nin teño arte e anteollos de xenealoxista, téñome que cinguir ao que adiviño pol-a luz do rosto e pol-o dilixente amor que acreditan os feitos. Mais, ¿a qué andar remexendo arquivos? ¿Queredes documentos? ¡Veleiquí teudes un, nas vosas mans!