Cuando despertó, el dinosaurio todavía estaba allí

                                                                                                                   Augusto Monterroso



               1. PRIMAVERA           Cando acordou, o ciclope aínda estaba alí.


                                                            2. AS ILUSIÓNS ÓPTICAS

                                        Escollera moi mal o negocio. Vendía lentes de contacto.
                              Axudaba a que a xente fose feliz. Mais os ciclopes non as gastaban por pares.


          3. A INSEGURIDADE XURÍDICA                O ciclope seguía alí, mais o xuíz non podería facer cousa ningunha.


                                                                 4. ILLA DAS SEREAS

                              Cantaban alboradas as auroras na alba. Para que os navegantes viñesen a elas.


                                                                      5. TERRA de TROIA

     O sol sempre velado, chovía arreo ao inverno, e moito no verán. Gracias a iso o país conservábase verde. Mais eramos infelices. Verde a terra era, mais faltábanos o doce Sol.
     Criámonos infelices, ata que os paxaros cegaron o tenue sol e as grises nubes tapáronnos os paracaidistas que viñan do continente, e os avións agheos deitaron as bombas que non distinguen guerreiro de vestal, que collen labrego por arqueiro. E todos nós soubemos da felicidade que daba a choiva cotiá que alimentaba as nosas leiras cando deixamos de tela, cando a substituíu o lume incendiario, o fósforo e o napalm inmerecido.
     E non era verdade que nós, labregos, mariñeiros e obreiros, subtraeramos a fermosa Helena, a prostituta.


                                                                                6. TANGO

O psicólogo arxentino abandonou a tarefa e liscou a valmontes cando o ciclope se espreguizou.


7. PÉRSICU                              Os pescadores deixaron de saír ao mar e os peixes medraron e a xente esmoreceu porque un día o barcóguerro erguera a bandeira da Coalición Internacional. Era moito: Micenas, Esparta, Azena, Corintia, Istmia e Ízaca, entre tantas outras.
                                                            Os peixes deron gracias a Zeus. Nós non.


                                                                                8. A LANCHA

A miña lancha ha ter pouco calado, como a nosa alma.
A miña lancha ha de ter un motor moderado en consumo, como a nosa terra, que de momento
          non dá máis.
A miña lancha non poderá saír ao maralto, como fan os nosos mariñeiros, que eu, circunstancias
          delongadas dunha vida xa máis que mediada, mariñeiro non son.
A miña lancha ha de ter espacio para durmirmos catro, logo de fondearmos. Que eu non teño
          leira.
               Logo a miña lancha será a miña leira. Con cociña e retrete, desculpando.
                                   Patrón son, mais sospeito que lancha, lancha nunca terei.


9. CREPÚSCULO INVERTIDO                                              En acabando o día, o ciclope esfregou os ollos.


10. A COVA                                                                       Logo de espreguizado, o ciclope ollou para min.
                                                                           Mais eu firme.


               11. NINGUÉN                          O ciclope olloume e non me recoñeceu. Para el non era Ninguén.


                                                                      12. A AGARDA

                                                  Con todo --pensou Penelopa--, a volta desde Troia ás Cíes non tiña perda:
só precisaba ventos constantes do Sur, ou moita voga. Non era para tanto: dez anos de esmorga, sen avisar
que chegaría tarde á casa, xa resultaban de máis.


                                                                      13. ARMAGEDDON

                                        E estabades todos ollando para min mentres eu traballaba.
                                        E en tanto eu bebía da miña xerra mirabades todos.
                                        E calquera día destes o meu ollo queimará os vosos.
                                        E eu serei o torto na república dos cegos.


                                                                                BÁGOAS

14. 1           Que, con verse só, o ciclope chorou.
14. 2           POSIDONOS: Polifemo, Polifemo, el non che dixen que soíño non debías ir ao cinema?
14. 3           TOOSA: Polifemo, Polifemo, non che dixemos que non andases con rapazas ti só? Ou?


                                                                           15. O SOÑO

          Logo de acordar choraba o ciclope porque soñara que un anano malvado o deixara cego. E o pranto levoulle anos.


                                                                           16. ARRINCADA

          Deron avante toda e logo cortaron a máquina. A nau demorou moito en parar. Cando encallaron na Illa Sur, o ciclope aínda choraba.


17.ANZROPOFAXE                                                   --Comereivos a bicos e veredes que felices somos.
                                                                                Mais nin con esas daba ciclope convencido a Ninguén.


                                                                                18. MUDA

                                                       E a ciclopea mudoulle os picos a Polifemo. Aínda que crecido, seguía el a chorar. As cousas non lle saían ben. Debía de ir ao oftalmologós, mais o oculista latino deixárao todo e marchara nun barco. A vida é todo problema.


                                                                      19. Os INCOMPRENDIDOS

                    O único ollo mirou con saudade para o mar, e na miopía creu albiscar a negra e oca nave arredándose á voga, co patrón a lle facer o corte das mangas.
                    E a única glándula lacrimal choroulle de carraxe e impotencia. Chorou a incomprensión.


                                                                                20. ESTAMPA

As secas follas roxas do outono transmigráronse no vizoso azul da primavera unha vez máis.
                                        O ciclope ergueuse do stilobato e perdeuse entre as silvas.


                                                                                21. A EXTINCIÓN

                         Non quero que me faledes do ciclope máis nunca. Que desapareza. Que se extinga.


                                                  22. MANUSCRITO EXTRAÍDO dunha CRÁTERA CRETENSE

               Querida Esposa,
                                        Desexo afervoadamente que esteades todos ben: isto é, ti, meu pai e o rapaz, que mamá xa sei que morreu.
                                        Non sei se esta chegará ás túas mans. Se o fai, o que máis interesa é que convenzas o noso fillo para que sexa insubmiso. Así non o aturullarán situacións como esta en que me vexo eu.
                                        Non podo escribir máis, que o barco se move moito porque un ciclope nos guinda pedrolos.


                                                                                     23. INOCUO

          O tal Pepiño afogou na praia, entre Sálvora e Haxios Vicente.
          Mais el nada fixera. Non lle guindara pedra ningunha. O seu único ollo levaba varios días cego.


                                                                                24. ZANFONÍA

                    Como se fose unha serea anti-néboa, desde moitas millas sentimos a penosa gaita. Tocaba un triste aire lento da beiramar. O pobre ciclope a penas daba pulsado os buratos que non vía.


                                                                                     25. A DEUSA

                                   Deitada de banda na praia parecía unha suave inmensa serra que marcase o final do deserto. Daba sombra abonda a todo o areal que eu desde alí abaixo daba albiscado.
                                   Non podería cruzala. Era unha barreira insalvábel, unha ameaza demasiado seria. Nin sequera ousaría erguerme. Se o fixese, non estaría eu presentábel.
                                   Mais, que importaba? A auga estaría fría, e eu non precisaba bañarme para nada. Xa me duchara de mañá.
                                   De súpeto, a pechar os ollos para debullar os gozos inmensos que tiña diante, a deusa debeu erguerse e desaparecer.
                                   Logo foi a nada: o sol a me queimar a cara, as lenes ondas a mollarme os xeonllos, mais tampouco non estaba alí. Esvaera. Sabía que non a soñara, e seguiría a ter a convicción durante unha hora ou dúas, ata que a ausencia insuperábel para sempre comezase a transmutarse en dúbidas.
                                   O tempo é gratis, mais, para que me duchara eu aquela mañá?


26. TRISTE TRIG                                                                                      Esmorecía o sol sobre o mar dedos de
ferraría