MANIFESTO DA AELG
NO DÍA DE ROSALÍA 2013
Nin queixa nin folclore, hai cento cincuenta anos Rosalía de Castro asumía no prólogo dos Cantares gallegos, o grande atrevemento que supoñía traer para a escrita culta, sen gramáticas nin regras de ningunha clas, o canto dos pesares, costumes e paisaxes desta terra.
Nin queixa nin folclore, hoxe, neste día no que conmemoramos o nacemento da muller, neste ano no que celebramos o século e medio dun libro que serviu para comezar a construírmonos afectiva e politicamente como pobo, convidamos a experimentar, de novo ou por vez primeira, a conmoción, o abraio que producen uns versos que falan de min, que falan de todas.
¿Qué lle pasará a un que non sexa como se pasase en tódolos demais? En min e en todos! Na miña alma e nas alleas! -di Rosalía.
Ese modo de percibir e expresar o peso do mundo é o que consegue que Cantares fique agochado entre as dobras da memoria, que se mimetice co inconsciente colectivo e individual, en min e en todos!, como un clásico e, como un clásico persista como ruído de fondo, aguante e sacuda a poeira incesante dos eséxetas: Santa, Nai, Escura.., sen dar rematado nunca de dicir o que ten que dicir.
Porque Rosalía fala para o agora da lectura e neste agora a empatía, a rabia, a análise e denuncia que alenta na súa obra fánsenos especialmente necesarias. Nestes intres de esgazamento, de destrución das conquistas sociais, de empobrecemento xeneralizado, de incerteza, Rosalía axúdanos a ser conscientes, politicamente conscientes, da comunidade de excluídas, desa poboación crecente que avanza cara ao desposuimento e o silencio. Nas tristes colas do paro, nos comedores sociais, nas despedidas dos milleiros de xentes novas que abandonan o país, nos desafiuzamentos, na desesperación das enganadas pola cobiza bancaria, na longa angustia das que agardan unha operación cirúrxica, nas mestras desbordadas, nas avoas que precariamente amparan fillos e netos resoa a voz de Rosalía, dando voz ás que non teñen voz, ás que fican á marxe.
Ler hoxe a Rosalía axúdanos tamén a desenvolver estratexias de resistencia ante as doutrinas oficiais que nos impoñen a brutal contracción do noso sistema cultural e lingüístico. De novo Rosalía lembrando que a nosa lingua non é aquela que bastardean e champurran torpemente nas máis ilustradísimas provincias cunha risa de mofa, Rosalía rexeitando o centralismo que nos esmaga, que nos folcloriza, que nos nega, Rosalía denunciando, no XIX coma no XXI, o fracaso do estado para dar cabida ao diferente.
Rosalía pois, hoxe, para axudármonos a sobrevivir contra as cordas, cada vez con menos aire, cada vez máis feridos, pero vivos, extraordinariamente vivos e conscientes da necesidade de pelexar novos camiños para afirmármonos na nación, na lingua, na clase e no xénero como única posibilidade de existencia digna.
Cantares gallegos, o primeiro libro integramente monolingüe do Rexurdimento galego, deu o protagonismo absoluto ás voces femininas e, probablemente, todas as que hoxe lemos e escribimos en galego experimentamos nalgún momento o desexo intenso de ser coma ela, de seguir os seus pasos: fulgor e rebeldía. A nosa literatura moderna presenta a enorme vantaxe de ter unha muller como causa e orixe, un modelo para aquelas que non queren cantar as pombas e as froles. Con todo, xusto é recoñecer o paradoxo: a literatura galega dista moito de ser un matriarcado; aquí -como en todas partes- as literatas continúan a ser tratadas como un elemento exótico-emerxente, caixiña dentro da caixiña, engadido que os homes tratan con benévola simpatía sen entrar nun diálogo verdadeiro. A forza feminina de Rosalía, a asunción plena da condición de muller -sen mistificacións, sen simplificacións doutrinarias- continúa sendo un exemplo, un desafío para o presente, para o futuro.
Convidámosvos, pois, a celebrar este día como unha festa indispensable no noso imaxinario colectivo, unha festa na que celebremos, esperanzadas, o futuro, ese futuro que vive nas verdadeiras, nas autenticamente clásicas, como Rosalía, quen, de xeito perentorio, nos recorda que só a palabra permite poñerse a salvo da brutalidade e a estupidez humanas.
A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega reafírmase, máis unha vez, porque este tempo político neoliberal e centralista regresivo así nolo continúa a esixir, na nosa reivindicación da recuperación dun status máis xusto, digno, equitativo e equilibrado para o galego nos diferentes ámbitos de uso e, nomeadamente, no ensino, minguado cuantitativa e cualitativamente nun espazo de aprendizaxe e socialización como é a escola e apoiamos, como as palabras reivindicadoras de xustiza rosaliana nos animan, ao conxunto da sociedade que en múltiples iniciativas ten manifestado o seu compromiso coa lingua galega, soia nunha terra extraña / donde extraña me alomean, / donde todo canto miro / todo me dice: “¡Extranxeira!”.
A modernidade da obra e pensamento rosaliano aloumíñanos e fálanos desde o poder da palabra compromiso e o alento vivo da alborada para corearmos colectivamente:
Vaite, noi-
te, -vai fuxin-
do. –Vente, auro-
ra, - vente abrin-
do, -co teu ros-
tro – que, sorrin-
do, -¡¡¡a sombra espanta!!!
Manifesto do Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, a partir dun texto de Rexina Vega
Todas con Rosalía
"Rosalía non entende de donos; naceu libre e está viva".
Un grupo de escritoras galegas quixo unirse para continuar dando vida a Rosalía. Así, organizándose espontaneamente a través das redes sociais, decidiron colaborar na gravación dun vídeo colectivo no que teñen cabida escritoras e non escritoras, nenas, mozas e vellas, feministas, transfeministas, actrices, vendedoras, estudantes, afectadas polas preferentes, libreiras, mulleres contra o maltrato, mestras, profesoras, persoal sanitario, ecoloxistas... Mulleres falando de mulleres, e ao tempo, falando de todos, falando dos que aquí e agora sofren. Este vídeo coral pretende seguir o exemplo de conciencia e rebeldía da grande escritora ao recitar os seus versos desde o presente.
As gravacións amateurs foron montadas e editadas pola cineasta Raquel Rei. Participan, entre moitas outras, Mónica Caamaño, María do Cebreiro, María Xosé Queizán, Teresa Seara, Helena Villar Janeiro, Xulia Alonso, Eva Veiga, Yashmina Shawk, Begoña Paz, Mónica Bar, Rosa Enríquez, Lucía Novas, Inma López Silva, Estíbaliz Espinosa, Laura Bugalho, Rosalía Fernández Rial, Verónica Martínez, Rexina Vega ou Comba Campoy.
- O 24 de febreiro está recollido oficialmente como Día de Rosalía de Castro pola Consellería de Cultura e Educación no seu Calendario do Libro e da Lectura.
- A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) anima á cidadanía a agasallar un libro en galego e unha flor no día do nacemento de Rosalía de Castro.
- Para alén das actividades propias, a AELG coorganizou con diversas institucións e colectivos sociais outros actos de recoñecemento da nosa escritora fundacional.
- A AELG anima a toda a cidadanía a participar desas actividades.
O CPR Cardenal Cisneros de Ourense organizou ás 12.00 unha lectura de Cantares Gallegos nas distintas linguas maternas dos alumnos do centro, aproveitando a interculturalidade do mesmo: galego, castelán, inglés, francés, wolof, portugués, rumano, árabe.
En San Sadurniño a homenaxe desenvolveuse en dúas quendas a partir das 12.00. Nela participaron alumnos e profesores de Educación infantil e Primaria do C.P.I. que leron a viva voz poemas de Rosalía Castro no salón de actos da Casa da Cultura. No acto tamén estivo a poeta María Lado, quen fixo unha intervención a medio camiño entre o literario e a animación á lectura. Ademais o Concello obsequiou os máis pequenos/as con libros que tratan sobre a figura e a obra de Rosalía.
No Concello de Fene, ás 12:00 h, nos CEIP de Centieiras, Os Casais e O Ramo; no CPI A Xunqueira; no IES de Fene e no Colexio “Jorge Juan” alumnado e comunidade educativa particparon da lectura simultánea de poemas de Cantares Gallegos.
Na cidade de Lugo oito centros de ensino (IES Lucus Augusti, IES Nosa Señora dos Ollos Grandes, IES Ánxel Fole, IES Xoán Montes, Colexio Maristas, Colexio San Xosé, CPR Fingoi e Colexio Divino Maestro) organizaron un recitado no Parque de Rosalía, ás 12.00, no que participaron un total de 80 alumnas e alumnos en compañía de Marica Campo e Darío Xohán Cabana. O acto rematou cunha ofrenda floral.
O CEIP de Prácticas de Ourense, celebrou o Día de Rosalía. Ao subir do recreo conectáronse todos os altofalantes das aulas, e os 678 alumnos e alumnas escoitaron un poema musicado interpretado por un mestra en prácticas, para logo o alumnado voluntario de 2º e 3º ciclos de Primaria ir polas aulas dos máis pequenos recitando e cantando poemas da nosa autora.
O CPI O Cruce, de Cerceda, a través do Departamento de Lingua e Literatura Galega, sumouse á iniciativa recitando poemas de Cantares Gallegos. Todas os cursos do CPI O Cruce aprenderon e traballaron sobre algún poema de Rosalía. Ademais, o alumnado de Primaria e Infantil preparou uns ramos de flores de papel para ofrecer á nosa autora. Pódese ver o resultado aquí.
O Concello de Pontevedra organizou un acto literario e musical ás 20.00 no Teatro Principal.
En Monforte, na Galería Sargadelos, a Asociación de amigos do viño da Ribeira Sacra promoveu unha lectura de Cantares Gallegos ás 20:15 (pdf, jpg)
Na Coruña, a Asociación Cultural Alexandre Bóveda organizou ás 17.30 un maratón de lectura para nenas e nenos, que finalizou cunha breve conferencia a cargo do escritor Miguel Mato a partir das 20:00.
En Valencia, ás 22.00, no Salón de actos da Asociación Poesía del Mediterráneo de Valencia, Ana Arias Saavedra deu lectura ao manifesto da AELG (vexa aquí o vídeo).
|
A Coruña (Biblioteca do Centro Ágora) |
19:00 |
|
|
Santiago de Compostela (Libraría Couceiro) Recitaron Xoán Xosé Fernández-Abella, Aldara García Solar, Pere Tobaruela, Lorena Souto, María Solar, Xosé Luís Santos Cabanas, Euloxio R. Ruibal, Mario Regueira, Sonia Pazos, Teresa Moure, Esperanza Mariño, Nazaré López, Margarita Ledo, Rosa Franco, Berta Dávila, Lorena Costas e Marilar Aleixandre |
19:00 |
|
|
Vigo (Museo Marco) |
19:00 |
|
|
Lugo (Refectorio do Museo Provincial) |
19:00 |
|
|
Madrid (Café Comercial) Vexa a crónica. |
19:00 |
|
|
Cangas (Salón de plenos) |
19:00 |
|
|
Ribeira (Aula multimedia da Casa do Pescador) - A. C. Altofalante. todo tipo, desde unha nena de 6 anos até unha anciá ou unha moza
estadounidense. Entre os lectores estiveron tamén Quico Cadaval, Carlos Callón e Santi Páramo.
|
19:00 |
|
|
Noia (Casa da Cultura) - A. C. Barbantia |
19:00 |
|
|
Ferrol (Galería Sargadelos) - Sociedade Cultural Medulio |
12:00 |
|
|
Bruxelas (Livraria Orfeu) - Livraria Orfeu e a Asociación Cultural “Couto Mixto” |
18:30 |
|
|
A Rúa de Valdeorras (Biblioteca Pública Municipal - Casa da Cultura) |
19:00 |
|
|
A Pobra do Caramiñal (Café bar A Trastenda - zona comercial O Adro) |
12:30 |
.jpg){kind=link}
A seguir dúas crónicas na TVG:
Ver Centros colaboradores Día de Rosalía 2013 num mapa maior
